Sağlıklı Bilgiler

Jinekolojik Muayene

Jinekolojik muayene sizin sağlığınızı korumak veya var olan bir sorununuza açıklık getirmek için önemlidir. Prensip olarak herhangi bir sorununuz olmasa da en azından yıllık jinekolojik kontrolü atlamamanız gereklidir. Bu kontrollerde erken tanı ile daha sonra size ciddi sorun yaratabilecek rahatsızlıkların tedavisi yapılarak hayat kaliteniz artacak ve belki de çok ciddi bir kanser vb tanısı ile hayatınız kurtulacaktır.

Jinekolojik muayene adet döngüsünün hangi gününde yapılır?

Jinekolojik muayene genellikle adet kanamasının olmadığı bir zamanda gerçekleştirilir.  Fakat bazen yumurtalık kisti kontrolü vb açısından bizzat adet dönemi de tercih edilir. Kısacası hiç kontrolü olmamış ve ilk kez kontrole gidecek bir hanım için adet döneminin önemi yoktur. Jinekolojik muayene esnasında doktorunuzun sizden beklediği, sorulara açık ve net cevap vermeniz ve sağlığınızı ilgilendiren ayrıntıları gizlememenizdir. Sizlerle genel konuşma ve sonrasında muayene esnasında herşey doktorunuz ile sizing aranızda mahremdir ve etik olarak da başka kişiler ile paylaşılmaz.

Jinekolojik muayene doktorun sorduğu bazı sorularla başlar (anamnez). Bu sorular son adet tarihi, şu andaki şikayet, adet döngüsünün düzeni, geçirilmiş hastalıklar, ailevi hastalıklar, kullanılan korunma yöntemi, varsa daha önce yaşanan gebelikler ile ilgili sorular ve diğer bazı sorulardır.

Jinekolojik muayene

Sorulardan sonra doktor pelvik muayeneye geçer. Pelvik muayene mesane boşken yapılır. Siz jinekolojik muayene masasına yatarsınız ve muayene masasının özelliğine göre bacaklarınızı ya da ayak tabanlarınızı masanın özel yerlerine yerleştirmeniz istenir. Hastanın bu şekilde jinekolojik muayeneye en uygun şekilde değerlendirilmesi sağlanır.

 Jinekolojik muayenede doktorunuz öncelikle dış genital bölgenizi dikkatlice gözden geçirir
Daha sonra bakire değilseniz vajinal spekulum denen alet (metal ya da plastik olabilir) dikkatlice vajinaya yerleştirilir.

 Jinekolojik muayenede vajinal spekulum adı verilen aletin vajinaya yerleştirilmesi

Vajinal spekulumun şematik görünümü. Bazı doktorlar bunun yerine iki parçadan oluşan modellerini tercih edebilirler. Aletin en önemli özelliği vajina duvarlarını birbirinden ayırarak rahimağzını görünür hale getirmesidir.
Bu esnada doktor vajinayı tümüyle inceleme imkanı elde eder. Var olan akıntının niteliği not edilir. Daha sonra spekulum biraz daha derine itilerek rahimağzı gözlenir. Burada erozyon (“yara”), doğuma bağlı yırtık, varsa enfeksiyon belirtileri not edilir. Bu esnada papsmear fırçası rahimağzına yerleştirilerek birkaç kez döndürülür. Böylece rahimağzı içi ile rahimağzı-vajina birleşim yeri arasından hücre numunesi toplanır. Fırça dışarı çıkarılarak özel bir cam üzerine yayılır ve hemen özel bir sprey sıkılarak işleme tabi tutulur yada özel sıvı içeren kaba konulur.

Papsmear için örnek alınması işlemi doktordan doktora değişmek üzere çeşitli yapılarda çubuklar kullanılarak gerçekleşir. Bu işlem her zaman ağrısızdır. Bazı durumlarda numune alınması sponrasında birkaç damla kanamanız olabilir. Doktorunuz aksini söylemediği sürece bu tamamen normal kabul edilir.

 Jinekolojik muayenede pap-smear alma çubuğu ile numune alınması

Pelvik muayene esnasında smear testi rutin olarak, hiç bir patoloji saptanmasa bile alınır. Muayene esnasında gerekli bazı durumlarda vajinal kültür için numune de alınabilir. Vajinal kültür, ucu pamuklu bir çubuğun vajinanın çeşitli bölgelerine ve rahimağzına değdirilerek bu bölgeden numune alınması işlemidir.

Daha sonra spekulum bulunduğu yerden yavaşça çıkarılır. Çıkarma esnasında mesane sarkması (sistosel) veya rektosel (kalınbağırsak sarkması (rektosel) gibi doğumlara bağlı olarak gelişmiş sarkmalar varsa not edilir.

Pelvik muayenede elle yapılan muayene:

Doktor bir elinin işaret ve orta parmağını vajinaya yerleştirir, diğer elini de karın alt kısmına bastırır. Bu incelemede ilk önce iki el arasında kalan rahimin büyüklüğü, kıvamı, varolan rahime ait kitleler ve rahimin duruş şekli (öne dönük, ters) not edilir. Doktor bu aşamada rahimağzını ileri geri ve yanlara doğru hareket ettirir ve bu hareketin ağrıya yol açıp açmadığını değerlendirir (Bu esnada az miktarda ağrı duyulması normal kabu edilebilirken aşırı ağrı duyulması enfeksiyon ya da dış gebelik habercisi olabilir).

Daha sonra doktor sol elini mesane üzerine yerleştirerek bastırma esnasında ağrı olup olmadığını kontrol eder (ağrı olması sistit belirtisi olabilir).

Takiben doktor sağ elini ilk önce vajinanın yan duvarına doğru getirerek sağ yumurtalık ve çevresindeki yumuşak dokular hakkında bilgi edinir. Burada muayene esnasında bölgede kitle olup olmadığı kontrol edilir. Bölgede bastırmakla aşırı ağrı olması enfeksiyon habercisi olabilir. Aynı işlem sol yumurtalık bölgesinde de tekrarlanır ve pelvik muayene tamamlanmış olur.

Elle yapılan jinekolojik muayene

 
Bazı durumlarda elle muayene işleminde doktor bir parmağını vajinaya diğer parmağını rektum bölgesine yerleştirerek değerlendirme yapar. Rektovajinal değerlendirme adı verilen bu muayene ciddi enfeksiyon veya kanser şüphesinde uygulanan bir incelemedir.
 Muayenenin ağrısız bir şekilde ve size de bilgi verilerek ultrasound eşliğinde yapılır. 4-boyutlu ultrason ile rahim ve yumurtalık sağlığınız her yönü ile değerlendirilir.

Bakirelerde muayene

Bakire olan bir kadın jinekolojik muayeneye daha da çekinerek gelir. Fakat korkulacak, can yakıcı bir işlem yapılmaz. Genellikle detaylı 3 ve 4 boyutlu ultrason ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilir. Akıntı, yara gibi şikayetlerde de kızlık zarına herhangi bir zarar verilmeksizin yapılabilir. Gerekli vakalarda yine kızlık zarına zarar verilmeden çok ince optik sistemler ile (ofis histeroskopi) rahim içi bile incelenebilir.